Farmacotherapie
Verantwoording
Op Internet is veel informatie over (psycho)farmaca en farmacotherapie te vinden, maar meestal is niet een bepaald middel of een bepaalde categorie middelen het hoofdonderwerp.
We hebben daarom gekozen voor een indeling met verschillende invalshoeken:
* categorieën middelen per aandoening (depressie enz.),
* specifieke problemen (bijwerkingen enz.) of
* instanties (zoals overheid, beroepsverenigingen).
Informatie over één specifiek middel is zelden op een aparte site te vinden.
Farmaceutische industrieën mogen die informatie niet zomaar op een site zetten. U kunt ze echter wel bellen of e-mailen om informatie over hun middel.
Als u informatie over één specifiek middel zoekt, kunt u onder de categorie van dat middel zoeken. Daar staan sites die ook over individuele middelen informatie geven.
Als u specifieke informatie (bijwerkingen enz.) over een bepaald middel zoekt, kunt u natuurlijk ook bij die specifieke informatierubriek beginnen.
Informatie over bepaalde categorieën psychofarmaca is ook te vinden op de sites van aandoeningen (stoornissen). Zo staat bijvoorbeeld veel informatie over antipsychotica op sites over schizofrenie. Wij nemen links naar deze sites op onder de categorie psychofarmaca (in dit geval dus ‘antipsychotica'), als de informatie over psychofarmaca op die sites los van de informatie over de stoornis te raadplegen is.
Deze rubriek is in opbouw. Op termijn vindt u in deze rubriek ook links naar goede sites op de volgende gebieden:
* Farmaceutische zorg
* Niet-geregistreerde middelen
* Opleiding en onderwijs
* Psychostimulantia
Officiële productinformatie
- Nederland: College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG)
Het CBG is dé overheidsinstantie voor degelijke informatie over geneesmiddelen.
- European Medicine Agency (EMA)
Overzicht van in Europa geregistreerde geneesmiddelen.
- USA: Food and Drug Administration (FDA)
Het Center for Drug Evaluation and Research (CDER) van de FDA (Food & Drug Administration) biedt degelijke informatie over geregistreerde en ter beoordeling aangeboden geneesmiddelen.
Nieuwe introducties of veranderde indicaties
- Medicijnbalans
MedicijnBalans is een programma van het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) dat actuele en neutrale informatie biedt over nieuwe geneesmiddelen (of nieuwe indicaties voor bestaande geneesmiddelen).
- Geen plaats voor antipsychotica bij delier in het ziekenhuis
De behandeling van een delier bij patienten in het ziekenhuis is niet zinvol en contraproductief.
Overheid en onafhankelijke instanties
- Voorbehouden handelingen, waaronder voorschrijven door verpleegkundig specialist en physician assistant
Overzicht van voorbehouden handelingen, waaronder het voorschrijven door verpleegkundig specialist en physician assistant
- Stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR)
De CGR is een niet-overheidsinstantie, die zelfregulerend optreedt m.b.t. geneesmiddelenreclame. Te vinden zijn reglementen, procedures e.d.
- IVM - Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik
Het IVM geeft informatie over Farmacotherapie Overleg voor huisartsen en apothekers (FTO), voorlichting aan consumenten(-) en patiënten (-groepen), over scholing en over projecten als Polyfarmacie bij ouderen (PbO) en Voorschrijven op stofnaam (VOS) en nog veel meer.
- Nederlands Kenniscentrum Farmacotherapie bij Kinderen
NKFK is een door het Ministerie van VWS gesubsidieerd multidisciplinair kennisnetwerk dat tot doel heeft de kwaliteit en veiligheid van farmacotherapie bij kinderen te verbeteren.
- Landelijk Kenniscentrum Kinder- en Jeudgpsychiatrie
Dit landelijk kenniscentrum werkt primair ten behoeve van diagnostische en behandelprotocollen in de kinder- en jeugdpsychiatrie.
- Wet- en regelgeving
Hier is de wet- en regelgeving van de overheid op te vragen. Bijvoorbeeld de Geneesmiddelenwet en Opiumwet.
- Off-label voorschrijven - rapport RIVM 2007
Met de nieuwe Geneesmiddelenwet komt het 'off-label' voorschrijven in een nieuw daglicht te staan. Op blz. 85-99 staat een tabel met off-labelsubstanties en opinies over het voorschrijven hiervan.
- Toxicologie behandelinformatie
Toxicologie behandelinformatie. Door NVZA en NVIC.
- Marketingtechnieken van de farmaceutische industrie
IVM (Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik) informeert onder de noemer Gezonde Scepsis over de bestaande en nieuwe marketingtechnieken van de farmaceutische industrie.
- GGZ-richtlijnen
GGZ-richtlijnen.
- Overdracht van medicatiegegevens in de keten
De richtlijn Overdracht van medicatiegegevens in de keten heeft als basis: op elk moment van voorschrijven is er een actueel medicatieoverzicht beschikbaar. In het document 'handreikingen' is een voorzet gedaan hoe dat in verschillende overdrachtssituaties georganiseerd kan worden. De handreikingen zijn geen onderdeel van de richtlijn. In deze handreikingen is ook de trombosedienst opgenomen.
- Geneesmiddelenbulletin
Echt onafhankelijk tijdschrift over geneesmiddelen en nu ook over medische hulpmiddelen.
Vergoeding en beschikbaarheid van geneesmiddelen
Deze subrubriek bevat informatie over vergoeding en beschikbaarheid van geneesmiddelen.
- Leveringsproblemen op Farmanco
De website Farmanco.nl informeert over geneesmiddelen, grondstoffen, vaccins en verpakkingsmaterialen die (tijdelijk) niet beschikbaar zijn. De informatie op Farmanco.KNMP.nl is geschikt voor openbaar apothekers, ziekenhuisapothekers en leveranciers. Ook voor vooschrijvers is dit een nutiige site.
- Geneesmiddelen zonder handelsvergunning (IGZ)
De Geneesmiddelenwet verbiedt een geneesmiddel ter hand te stellen waarvoor in Nederland geen handelsvergunning (registratie) is verleend. De wet voorziet in een uitzondering in specifieke situaties.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) verleent daarvoor toestemming. Het is dan noodzakelijk dat een arts vindt dat behandeling van een patiënt niet mogelijk is met in Nederland beschikbare, geregistreerde geneesmiddelen. De arts legt dit vast in een zogenaamde artsenverklaring. Op deze site is naast informatie de artsenverklaring terug te vinden. - Medicijnkosten
De website Medicijnkosten is een product van Zorginstituut Nederland. Op deze website kunt u actuele informatie vinden over de vergoeding van geneesmiddelen. U kunt zien:
- of een middel in het geneesmiddelenvergoedingssysteem is opgenomen;
- of er eventueel nadere voorwaarden gelden, waaronder het preferentiebeleid;
- of er sprake is van een bijbetaling;
- of er een vervangend geneesmiddel is dat wel helemaal wordt vergoed.
Onderzoek
- Clinical trials database (WHO)
Clinical trials database van de Wereld Gezondheidsorganisatie WHO).
- Universiteit Utrecht: Faculteit Farmaceutische Wetenschappen
Praktijkonderzoek geneesmiddelen Universiteit Utrecht.
- Rob Giel Onderzoekcentrum
Het Rob Giel Onderzoekcentrum is een samenwerkingsverband tussen het Universitair Centrum Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen en de ggz-instellingen GGZ Friesland, GGZ Drenthe, GGZ NHN, Lentis, Dimence, Mediant en VNN.
Patiënteninformatie
- Apotheek.nl
Apotheek.nl biedt gestructureerde geneesmiddeleninformatie ten behoeve van patiënten.
- Geneesmiddelen in het verkeer
Op deze site kun je nagaan wat de invloed van een medicijn op de rijvaardigheid is.
- Medicijnen mee naar het buitenland
Hier staat beschreven hoe je wel en niet medicijnen mee naar het buitenland mag nemen.
- Bijsluiter tranylcypromine (merknaam: Parnate)
Informatie over monoamino-oxidase (MAO-)remmer tranylcypromine (merknaam: Parnate).
- Bijsluiter fenelzine (merknaam: Nardil)
Bijsluiter fenelzine (merknaam: Nardil) in het Engels.
- Diagnose en medicatie voor patiënten
Onafhankelijke informatie over diagnose en medicatie voor patiënten (in het Engels) door de UKPPG.
- Keuzewijzer voor medicijndozen
Met deze keuzewijzer kunt u snel een keuze maken voor een geschikte medicijndoos. Aan bod komen o.a. de dagdoos, weekdoos en elektronisch doos. Ook worden er links naar de verschillende leveranciers getoond.
Farmaco-economie & Farmaco-epidemiologie
- Medicijnkosten
Een handige database over medicijnkosten, gebaseerd op het Farmacotherapeutisch Kompas. Ook bijbetalingen worden getoond.
- ATC- en DDD-informatie van de WHO
ATC (Anatomical, Theparapeutical, Chemical)- en DDD (Defined Daily Dosage)-informatie van de WHO (World Health Organization).
- GIPdatabank (Zorginstituut Nederland)
In het Genees- en hulpmiddelen Informatie Project (GIP) verzamelt Zorginstituut Nederland systematisch gegevens over de ontwikkelingen in het gebruik van geneesmiddelen (Farmaceutische zorg) en hulpmiddelen (Hulpmiddelenzorg). Een groot aantal zorgverzekeraars stelt de gegevens aan het GIP ter beschikking. Een gedeelte van deze database is via deze site ontsloten en vrij toegankelijk (gebruik antidepressiva, antipsychotica, ADHD-medicatie en slaap- en kalmeringsmiddelen).
Interacties en metabolisme
- Drug information van Drug Digest
Uitvoerige informatie over medicatie in Drug Digest. Gaat middels een linkje per medicijn ook in op interacties met andere medicijnen.
- Drugs.com interactiechecker
Drugs.com geeft toegang tot een fraaie interactiechecker.
- Drug Interactions Checker
Hiermee controleert u interacties.
- Interactiechecker specifiek voor hiv-medicatie
Interactiechecker specifiek voor hiv-medicatie.
- Cytochroom tabel van Flockhart
De cytochroom metabolisatietabel van Flockhart geeft een mooi overzicht van de cytochroomenzymen met hun substraten, inhibitoren en inductoren. Door het aanklikken van de middelen kunt u doorgelinkt worden naar achterliggende artikelen.
- Switchen van antidepressiva, antipyschotica, stemmingsstabilisatoren (combi's) en benzo's (convertor)
Op deze site vindt u switchtabellen moodstabilizers, antidepressants en antipsychotics. Tevens is er een convertor voor benzodiazepines.
- Farmacogenetica en metabolisme. Praktisch bruikbaar of hype?
Een kort en goed overzichtsartikel, gepubliceerd in 2007 in Pharma Selecta.
- Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum
De site over vergiftigingen voor professionele hulpverleners. U dient zich hiervoor aan te melden.
Therapeutic Drug Monitoring, Toxicologie en Farmacogenetica
- UMC Groningen, bepalingenwijzer
Inclusief informatie over bepaling van (psycho)farmaca, zoals referentiewaarden.
- UMC Utrecht Farmalab
Het apotheek laboratorium van het UMC Utrecht verricht klinisch farmacologisch en toxicologische bepalingen t.b.v. patiëntenzorg, wetenschappelijk klinisch onderzoek. Op deze site is informatie terug te vinden over bepaling van (psycho)farmaca, zoals referentiewaarden.
- Farmacogenetica via internet aanvragen en speeksel laten analyseren
Farmacogenetica via internet aanvragen en speeksel laten analyseren; een nieuwe activiteit sinds medio 2014.
- Farmacogenetica.nl
Farmacogenetica.nl is een website met informatie voor professionals en patiënten over DNA-onderzoek ten bate van geneesmiddeltherapie. Achtergronden, interpretaties, stand van zaken en hoe testen aan te vragen en bij wie, en hoe te interpreteren. Deze site is opgezet door het Nederlands Expertisecentrum Farmacogenetica, Afdeling Klinische Chemie van het Erasmus MC Rotterdam, en wordt beheerd door Prof.dr. R.H.N. van Schaik.
- Farmacogenetica (KNMP-site)
Informatie van de KNMP (Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie) over farmacogenetica in relatie tot digitale medicatiebewaking door de software van artsen en apothekers.
- Toxicologie.org
Artsen en apothekers worden in de praktijk dikwijls geconfronteerd met intoxicaties, al dan niet intentioneel. Het betreffen overdoseringen met geneesmiddelen, giftige planten of chemische stoffen. De apotheker/ziekenhuisapotheker vervult een belangrijke rol door zijn advisering over de te nemen maatregelen bij een intoxicatie. Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) heeft onder andere als taak te allen tijde stofspecifieke informatie te geven over geneesmiddelen en vergiften die betrokken kunnen zijn bij een intoxicatie en over behandelmogelijkheden. Deze site is bedoeld voor (ziekenhuis)apothekers en artsen (internisten, intensivisten) die tijdens hun beroepsuitoefening te maken hebben met de behandeling van geïntoxiceerde patiënten.
- TDM Monografien (NVZA)
Deze site is bedoeld voor (ziekenhuis)apothekers en artsen die informatie wensen over het meten van concentraties van specifieke geneesmiddelen of geneesmiddelgroepen in lichaamsmateriaal.
Switchtabellen
- Switchtabellen
Switchtabellen worden met name k door professionals uit meer dan 130 landen gebruikt . Hierbij gaat het hoofdzakelijk om het switchen van farmaca en verkrijgen van achtergrondinformatie. Op deze site vindt u switchtabellen moodstabilizers, antidepressants en antipsychotics.
De switchtabellen zijn ook terug te vinden op www.stwitchwiki.eu, waar u bovendien een convertor voor benzodiazepines aantreft.
Geneesmiddelen in ontwikkeling
- (Psycho)farmaca in de pijplijn
Link naar een overzicht van psychofarmaca in ontwikkeling gepubliceerd door 'America's Biopharmaceutical Research Companies'.
- Asenapine
De FDA heeft asenapine (merknaam: Saphris) in augustus 2009 geregistreerd voor de behandeling van schizofrenie en de bipolaire stoornis. Medio 2015 was het nog niet op de markt. In Nederland zijn de experts niet enthousiast.
Bijwerkingen
- Landelijke Registratie en Evaluatie van Bijwerkingen (Lareb)
Lareb is het Nederlandse kenniscentrum op het gebied van geneesmiddelenveiligheid. Veel informatie over bijwerkingen is te vinden in de databank van Lareb. Als zorgverlener en patiënt kunt u hier belangrijke informatie opzoeken. U kunt als zorgverlener en als patiënt zelf uw bijwerking melden.
- Centraal werkende lipase-remmer, BIA 10-2474, met de dood als gevolg
Aspecifieke covalente binding aan 'off target'-enzymen in het Centrale Zenuwstelsel kan waarschijnlijk dodelijk zijn.
Dat is gebleken uit onderzoek naar aanleiding van de dode en 4 hersenbeschadigden, die deelnamen aan het fase-1-onderzoek van het potentiële geneesmiddel tegen angst en pijn, BIA 10-2474. Deze stof remt een lipase, dat een specifiek endocannabinoïde afbreekt. Helaas remt het ook andere eiwitten in de hersenen, waardoor waarschijnlijk neurotoxiciteit kan optreden. We leren hiervan dat onderzoek naar centraal werkende (psycho)farmaca met de grootste zorg moet gebeuren. - QTc-verlengers Arizona-lijst
Geneesmiddelen die de QTc-tijd kunnen verlengen (volgens de Arizona-lijst).
- Maligne neurolepticasyndroom
Een beschrijving van het maligne neurolepticasyndroom (MNS) door het Lareb.
- Serotoninesyndroom
Een beschrijving van het serotoninesyndroom door het Lareb.
- Preventie en behandeling van somatische complicaties bij antipsychoticagebruik
Uit het Tijdschrift voor Psychiatrie.
- Psychiatrische bijwerkingen van corticosteroiden
In een overzichtsartikel in het American Journal of Psychiatry (2014) beschrijven Judd et al. de psychiatrische bijwerkingen van glucocorticoïden.
- Overzichtsartikel: Katatonie
Overzichtsartikel uit Tijdschrift voor Psychiatrie.
- Polyfarmacie bij ouderen, richtlijn en uitvloeisels
De link omvat: MDR Polyfarmacie bij ouderen, Start en stop criteria bij ouderen, Uitwerking Stappenplan, Stappenplan Rapport Implementatie- en evaluatieproject Polyfarmacie bij ouderen, STRIP.
- Antipsychotic treatment and sexual functioning: From mechanisms to clinical practice
Dit proefschrift van M. (Marrit) K. de Boer uit 2014 beschrijft de relatie tussen behandeling met antipsychotica en seksueel functioneren.
- Leverfunctiestoornissen en geneesmiddelen (LIVERTOX®)
LIVERTOX® geeft betrouwbare up-to-date, accurate, eenvoudig toegankelijke informatie over de diagnose, oorzaak, frequentie, patronen en behandeling van leverfunctiestoornissen veroorzaakt door geneesmiddelen, kruiden en dieetpreparaten.
Algemene informatie, inclusief somatiek en laboratorium
- Farmacotherapeutisch Kompas
Voor artsen en apothekers is het Farmacotherapeutisch Kompas een dagelijks gebruikte, objectieve bron van informatie over geneesmiddelen en therapie.
- Electronic Orange Book
De elektronische versie van the Orange Book. Deze database bevat gegevens over alle geneesmiddelen die door de FDA zijn goedgekeurd.
- Geneesmiddelenbulletin
Onafhankelijke en objectieve informatie over geneesmiddelen aan allen die deze voorschrijven, afleveren of gebruiken. De inhoud komt tot stand in samenspraak met deskundigen in het veld. Uitgever is de Stichting Geneesmiddelenbulletin, een onafhankelijke, door de overheid gesubsidieerde stichting die zich ten doel stelt rationele farmacotherapie te bevorderen.
- Drugs.com
Informatie per geneesmiddel. Ook interactiechecker.
- Hulpgids.nl: Medicijnen
Het hoofdstuk Medicijnen van deze Nederlandse, niet-commerciële site, onder hoofdredactie van psychiater A.L. Querido, biedt een overzicht van de hoofdgroepen, grotendeels gebaseerd op de 1B-registratietekst. Ook handig om aan bepaalde patiënten mee te geven. Volledige 1B-teksten vindt u op de site van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG, zie hierboven).
- Internet Drug Index, The
Via deze VS-georiënteerde, commerciële site kunt u snel eenvoudige geneesmiddelenprofielen raadplegen. Een handige site om een geneesmiddel snel te plaatsen.
- Internet Mental Health: Medications
Canadese site van psychiater Long met 'free encyclopedia of mental health information'. Het gedeelte medications bevat een lijst van vele psychofarmaca met van elk de farmacologie, indicaties, contra-indicaties, waarschuwingen, voorzorgen, bijwerkingen, overdosis, dosering, en onderzoek.
- MEDLINEplus: Drug Information
Een service van de National Library of Medicine (NLM), waarbij korte duidelijke informatie wordt gegeven over meer dan 9.000 medicijnen, gebaseerd op de Amerikaanse Farmacopee.
- Medscape DrugInfo
Deze databank komt voor uit een samenwerking van de First DataBank, de American Society of Health-System Pharmacists (ASHP) en Medscape: een stevige achtergrond.
- CNSforum
Een waardevol naslagwerk voor basale informatie over op het centrale zenuwstelsel actieve stoffen. Dit is een website van The Lundbeck Institute, maar de informatie in deze database is onafhankelijk.
- Merck Manual - Medisch Handboek
De Merck Manual geeft algemene informatie over ziektebeelden in duidelijke taal: direct online te raadplegen.
- NHG-standaarden
Behandelstandaarden van het Nederlands Huisartsen Genootschap.
- Klinisch-chemische referentiewaarden
Hier vindt u een overzicht van klinisch-chemische referentiewaarden (Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde).
- Psyfar Kenniscentrum over psychofarmacologie
Toegang tot de meeste onderdelen (de kennistoetsen, alle artikelen, de interactiemodule, vraag&antwoord en multimedia) is voorbehouden aan geregistreerde leden van Psyfar.
Tijdschriften
- Tijdschriften (overzicht)
Overzicht van belangrijke medische tijdschriften.
- Geneesmiddelenbulletin
Onafhankelijke en objectieve informatie over geneesmiddelen.
- Pharma Selecta online
Online op trefwoord kijken in het archief van Pharma Selecta: een gedegen en onafhankelijk tijdschrift.
Standaardwerken
- Essential Psychopharmacology: Neuroscientific Basis and Practical Applications
Stephen M. Stahl, Cambridge University Press, 2000.
Grondige, doch luchtige uitleg over de werking van alle groepen psychofarmaca. - Handboek functionele psychofarmacologie
Standaardwerk van prof.dr. Loonen en prof.dr. Hovens (redactie).
Met de medicamenteuze behandeling van psychische stoornissen krijgt iedere arts en apotheker te maken. Meestal volstaan de standaarden en richtlijnen goed. Dit boek kan helpen om de achtergronden hiervan te begrijpen. Daarnaast wordt in dit boek uitgelegd hoe ongewenste fenomenen worden veroorzaakt. Deze informatie kan worden toegepast om bijwerkingen en ongewenste geneesmiddeleninteracties te voorkomen. - Praktische Psychofarmacologie
P. Moleman e.a.
Handboek voor voorschrijvend artsen en andere ggz-professionals.
Verenigingen
- Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP)
De homepage van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP).
- Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA)
Dit is de site van de NVZA. Ziekenhuisapothekers doen van oudsher veel wetenschappelijk onderzoek naar de optimalisatie, het effect en het gebruik van geneesmiddelen. De NVZA stimuleert, bewaakt en evalueert de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek van de ziekenhuisapothekers (al dan niet in opleiding).
- European College of Neuropsychopharmacology (ECNP)
- Collegium Internationale Neuro-Psychopharmacologicum (CINP)
- College of Mental Health Pharmacy (CMHP)
Een vereniging van Britse (ziekenhuis)apothekers, die actief is in de psychiatrie. Voorheen: United Kingdom Psychiatric Pharmacy Group. In de herfst is de jaarlijkse conferentie, die ook openstaat voor buitenlanders en andere professionals.
- British Association for Psychopharmacology (BAP)
- College of Psychiatric and Neurologic Pharmacists (CPNP)
Amerikaanse vereniging van apothekers met een specialisatie in de psychiatrie en neurologie.
- NeuroFederatie
Engelstalige website van deze vereniging en dit netwerk van Nederlandse neurowetenschappers.
Stelling/Petitie
- Penfluridol (=voorheen Semap, Acemap) blijft in de handel
ACEMAP (voorheen Semap = penfluridol) heeft het Z-Indexnummer 15816249 en is vanaf 1 september 2012
in de G-Standaard opgenomen.
ADHD
- ADHD-overzicht
Link naar de rubriek Ontwikkelingsstoornissen (o.a. ADHD, autisme).
- Dosering methylfenidaat en dexamfetamine bij volwassenen met ADHD
Onderbouwing van de medicatiedoses bij volwassenen ADHD in Australian and New Zealand Journal of Psychiatry.
- Dexamfetamine
Dosering en eigenschappen van dexamfetamine (Engels: dextroamphetamine) via 'drugs.com'. In Nederland zijn er tabletten van 1 mg en 5 mg verkrijgbaar (fabrikant: Fagron).
Angststoornissen
- Multidisciplinaire richtlijn angststoornissen
Multidisciplinaire richtlijn angststoornissen.
- Cochrane Depression, Anxiety and Neurosis Group
De Cochrane Depression Anxiety & Neurosis Group bespreekt hier de wetenschappelijke evidentie van de effectiviteit van antidepressiva. Daarnaast worden vergelijkingen tussen groepen antidepressiva gemaakt. Er is ook aandacht voor een aantal ziektebeelden waarvoor antidepressiva worden gebruikt. De reviews bestaan uit samenvattingen waarin vanuit een zeer kritisch wetenschappelijke optiek de onderzoeksliteratuur wordt besproken.
Bipolaire stoornissen
- Combineren/switchen stemmingsstabilisatoren
De switch van stemmingsstabilisator wordt vaak gedurende een langere periode met combinatietherapie uitgevoerd. Daarom staat het onder combine moodstabilizers.
- Kenniscentrum Bipolaire stoornissen
Kenniscentrum Bipolaire stoornissen (KenBiS)
- Richtlijn bipolaire stoornissen
Deze Richtlijn bipolaire stoornissen is een binnen de psychiatrische beroepsgroep, vertegenwoordigd door de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP), overeengekomen gedragslijn en leidraad voor de wijze waarop psychiaters patiënten met bipolaire stoornissen het beste kunnen benaderen, gebaseerd op wetenschappelijke literatuur en inzichten van experts, en gedragen door de leden van de NVvP.
- Richtlijn voor het gebruik van lithium (NVvP)
De lithium richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie.
- APA Practice guideline for the treatment of patients with bipolar disorder (2002)
Behandelrichtlijn Bipolaire Stoornis van de American Association of Psychiatry (APA).
- Interne link naar rubriek bipolaire stoornissen
Link naar rubriek bipolaire stoornissen van Psychiatrienet.nl.
Dementie
- Overzicht neurocognitieve stoornissen
Dit is een interne link naar de subrubriek cognitieve stoornissen.
- Richtlijn Probleemgedrag bij dementie, NVVA
In 2006 is de NVVA richtlijn Probleemgedrag (2002) geëvalueerd, waaruit bleek dat een gedeeltelijke herziening nodig was. In deze herziening uit 2008 is medicatieparagraaf geactualiseerd.
- Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Dementie 2014
Deze richtlijn is tot standgekomen op intitiatief van de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, de Nederlandse Vereniging voor Neurologie en de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie.
Depressie
- Switchen van antidepressiva
Recentelijk ook informatie over starten (eerste kolom) en stoppen (laatste kolom) van antidepressiva.
- Antidepressiva
Antidepressiva indeling en achtergrond volgens het Farmacotherapeutisch Kompas.
- Antidepressiva tijdens zwangerschap en borstvoeding
Overzichtsartikel in Geneesmiddelenbulletin 2007 (41), nr 6. p.59-67.
- Antidepressants during pregnancy - dissertation 2009
Samenvatting van proefschrift van Tessa Ververs, ziekenhuisapotheker UMCU.
- Behandelprotocol tranylcypromine (Parnate)
Behandelprotocol, artsenverklaring en productinformatie m.b.t. tranylcypromine (merknaam: Parnate).
- Informatie voor voorschrijvers tranylcypromine (Parnate)
Inder het tabje producten klikt u op Tracydal, waar u vervolgens onder Info voorschrijvers een aantal informatieve arikelen vindt, waaronder: Tandarts en verdoving; Narcose..hoe om te gaan?; NtvG art. Prof. W. Nolen; Behandeling therapieresistente bipolaire stoornis.
- Multidisciplinaire Richtlijn Depressie
De Multidisciplinaire Richtlijn Depressie.
Psychose
- Switchtabel antipsychotica
Vaak met grafische weergave van de dosering. Switchen van antipsychotica alleen door specialisten op dit gebied!
- Antipsychotica overzicht Farmacotherapeutisch Kompas
Antipsychotica: indeling en achtergrond volgens het Farmacotherapeutisch Kompas.
- Cochrane Schizophrenia Group
De Cochrane schizofreniegroep bespreekt hier de wetenschappelijke evidentie van de effectiviteit van diverse onderwerpen betreffende antipsychotica. Daarnaast wordt een veelheid aan andere medicamenteuze en non-medicamenteuze interventies besproken. Deze URL leidt naar de zoekfunctie, waarna u verder kunt scrollen naar onderwerpen en medicamenten.
- CBO : Multidisciplinaire richtlijn schizofrenie 2005
De Multidisciplinaire richtlijn schizofrenie. Gepubliceerd in 2005.
- Clozapine Plus Werkgroep
Deze site bevat informatie over clozapine, inclusief presentaties en agenda's van bijeenkomsten.
Slaapstoornissen
- Benzo de Baas: Benzodiazepines: advies terugdringen van het gebruik
Op de www.benzodebaas.nl vinden medicijngebruikers veel informatie over benzodiazepinen. De website biedt met name veel informatie en hulp bij verslavingsproblematiek. Het IVM heeft deze website ontwikkeld, samen met Tactus verslavingszorg. Het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) is het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een goed, veilig, betaalbaar en doelmatig medicijngebruik.
- Melatonine
Een overzichtsartikel, waarin ook de slaapstoornissen behandeld worden.
Let op! Alleen Medscape-members hebben toegang tot dit artikel. - NHG-Standaard Slaapproblemen en slaapmiddelen
NHG-standaard Slaapproblemen en slaapmiddelen.
Zwangerschap en borstvoeding
- Het landelijk kenniscentrum psychiatrie en zwangerschap
Het landelijk kenniscentrum psychiatrie en zwangerschap (lkpz) is een gezamenlijk initiatief van professionals die werkzaam zijn binnen het gebied van psychiatrie en zwangerschap.
- Cybele
Cybele is handig voor de beoordeling van geneesmiddelen tijdens zwangerschap en lactatie.
- Safefetus: databank voor geneesmiddelen tijdens zwangerschap en borstvoeding. Commerciële look.
Safefetus is een databank voor geneesmiddelengebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding. Laatste volledige update 2014.
- Teratologie Informatie Service (TIS)
De TIS is uitsluitend voor relevante beroepsgroepen bereikbaar op werkdagen van 9.00 uur tot 17.00 uur op
(073) 64 69 702. - Psychofarmaca tijdens zwangerschap en borstvoeding
Overzicht van Psychofarmaca tijdens zwangerschap en borstvoeding van de POP-poli in Amsterdam.
Verkeer
- Geneesmiddelen, veiligheid en verkeer
Publieksinformatie van de KNMP over geneesmiddelen, veiligheid en verkeer.
- Geneesmiddelen en rijvaardigheid
Mooie site van het instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM). Het bevat ook informatie voor een FTO-overleg. Hier vindt u onder meer de Nederlandse categorie-indeling, ontwikkeld door de KNMP. Overige relevante informatie staat in de Regeling Eisen Geschiktheid 2000 en op www.cbr.nl.
Verslaving
- Rekenhulp voor benzodiazepinen afbouw
Met deze handige rekenhulp van de KNMP stel je een afbouwschema voor benzo's op.
LET OP! Er zit geen bovengrens aan het doseringsadvies bij diazepam! Vaak wordt in de praktijk een maximum van 40 mg diazepam per dag aangehouden. - Cochrane Drugs and Alcohol Group
De Cochrane Drugs and Alcohol Group bespreekt hier de wetenschappelijke evidentie aangaande het de beheersing en behandeling van alcohol en drugs. De reviews bestaan uit samenvattingen waarin vanuit een zeer kritisch wetenschappelijke optiek de onderzoeksliteratuur wordt besproken.
- Cochrane Tobacco Addiction Group
De Cochrane Tobacco Addiction Group bespreekt hier de wetenschappelijke evidentie van de effectiviteit van therapieën om te stoppen met roken. De reviews bestaan uit samenvattingen waarin vanuit een zeer kritisch wetenschappelijke optiek de onderzoeksliteratuur wordt besproken.
- Jellinek-voorlichting
Hier vindt u een goed overzicht van drugs. Drugs kunnen aanleiding zijn tot vertroebeling van diagnose en van bijwerkingen van geneesmiddelen.
- CBO: Behandeling van tabaksverslaving 2009
De herziening van de CBO richtlijn die gepubliceerd is in 2009.
Kinder- en jeugdpsychiatrie
- Kinderformularium Nederlands Kenniscentrum voor Farmacotherapie bij Kinderen
Het kinderformularium geeft onafhankelijke informatie over geneesmiddelgebruik bij kinderen. Wij raden u aan de verantwoording en de aanwijzingen voor gebruik vooraf door te lezen. Het kinderformularium is erkend als richtlijn door de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK) en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers (NVZA).
- Formularium landelijk kenniscentrum kinder- en jeugd psychiatrie
Praktisch bruikbare protocollen voor behandeling met medicijnen; op deze site vindt u alles op het gebied van de meest voorkomende psychiatrische aandoeningen onder kinderen en tieners. Het Landelijk Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie verbindt de wetenschap met de praktijk.
Geneesmiddelen en leverfunctiestoornissen
- Geneesmiddelen bij levercirrose
Levercirrose is een ernstige ziekte die invloed kan hebben op de farmacokinetiek en farmacodynamiek van een geneesmiddel. Op deze website vindt u informatie over geneesmiddelen bij patiënten met levercirrose. Per geneesmiddel vindt u een specifiek advies over de veiligheid bij levercirrose en de optimale (start)dosering. Het advies is voor sommige geneesmiddelen afhankelijk van de ernst van de levercirrose, uitgedrukt in de Child-Pugh Score.