Colofon: Drs. E. van Meekeren, Marieke de Lorijn

Persoonlijkheidsstoornissen

Verantwoording

We leiden de meeste subrubrieken in met een korte tekst, met de intentie de kerninformatie te geven over de ‘stand van zaken’ of een stukje achtergrond te bieden bij de vermelde links.
Uiteraard houden wij ons aanbevolen voor goede tips ter verbetering van de rubriek! Tips graag via e-mail.
Disclaimer: Zoals vaak bij ‘persoonlijkheidsstoornissen’ gaat relatief veel aandacht naar de borderline persoonlijkheidsstoornis, omdat daar de meeste kennis over is en - ook online - het meeste over gepubliceerd wordt.

Diagnostiek en behandeling

Er is een verscheidenheid aan modellen en theorieën over persoonlijkheid(sstoornissen), met veel referentiekaders, theorievorming en behandelings ‘manuals’ (zie ook rubriek ‘Overige’). Naast de heterogeniteit en complexheid van de stoornissen, is dat de reden dat er geen gouden standaard is voor diagnostiek en instrumenten. 
Ten overvloede melden we dat classificatie (DSM) niet hetzelfde is als diagnostiek. En dat iedereen het er wel over eens is, dat gelaagdheid aanbrengen en dimensioneel denken de toekomst heeft.
Er zijn meerdere evidence based (psychotherapeutische) behandelingen (al is de evidentie ‘bescheiden’), die allemaal vallen onder het ‘Dodo-verdict’: all won, all must have prices. Wij hebben de verschillende scholen opgenomen in het overzicht, evenals de 'Geïntegreerde Richtlijnbehandeling (GRB)' ontwikkelt door het Kenniscentrum, die gekenmerkt wordt door therapie-ingrediënten uit alle therapiescholen.
Medicatie heeft een bescheiden rol in de behandeling van PS. Opvallend is wel, dat de richtlijnen uit Nederland, Engeland, Italië, Duitsland, VS en Australië onderling verschillen in conclusies uit (‘dezelfde’) meta-analyses.

Richtlijnen en protocollen

Let op: deels oud of verouderd.

Professionele organisaties

  • Kenniscentrum persoonlijkheidsstoornissen

    Het Kenniscentrum PS is veruit de belangrijkste website als het gaat over alle aspecten (informatie, nieuwe ontwikkelingen, agenda, onderzoek, projecten, etc). Ook de nieuwste ontwikkelingen rondom de Geïntegreerde Richtlijnbehandeling (GRB), nieuwe trainingen, implementaties en voorlichtingsfilmpjes, zijn er te vinden.

  • ESSPD

    Website van de European Society for the Study of Personality Disorders.

  • ISSPD

    Website van The International Society for the Study of Personality Disorders.

  • National Education Alliance for Borderline Personality Disorder

    Bronnen voor familie en patiënten; educatie en training voor professionals.

Patiënten- en naastbetrokkenen informatie

  • Stichting Borderline

    Nederlandse belangenvereniging voor (en door) patiënten met BPS.

  • Triade van Kenniscentrum PS

    De Triade bestaat uit ervaringsdeskundigen, familieleden en professionals en houdt zich bezig met het beoordelen van de zorg voor mensen met persoonlijkheidsstoornissen vanuit hun eigen perspectief. Het doel is dat de Triade alle documenten die het Kenniscentrum produceert kritisch beoordeelt op cliënten- en naastbetrokkenenperspectief, meeschrijft en -denkt en advies geeft. Daarnaast wordt de Triade betrokken in de ontwikkeling van nieuwe producten en de opstart van nieuwe projecten.

  • Stichting Zelfbeschadiging

    Landelijke stichting voor het ondersteunen/bevorderen van eigen kracht en regie van mensen die zichzelf beschadigingen en naastbetrokkenen.

  • Humanology Project PS (Engelstalig)

    Artikelen over PS vanuit het platform The Humanology Project. Een internationaal platform dat het stigma rondom psychische ziektebeelden wil verwijderen.

  • Nieuws (uit studies) over PS (Engelstalig)

    Toegankelijk nieuws op basis van wetenschappelijke publicaties over PS, initiatief van The Humanology Project.

  • BPD Central (Engelstalig)

    Informatieve Engelstalige website gericht op familie en naastbetrokkenen.

  • National Education Alliance for Borderline Personality Disorder

    Bronnen voor familie en patiënten (Engelstalig).

  • Zelftesten

    Verschillende zelftesten, waaronder voor BPS en NPS.

Tijdschriften

Overige

Hier vindt u een reeks links, die gaan over theorievorming. En niet alleen over stoornissen, maar ook over het concept persoonlijkheid(stypen). Sommige concepten wijken erg van de DSM en zijn niet allemaal van dezelfde kwaliteit of ‘bewezen’, maar kunnen in de praktijk toch van nut zijn.
Onder deze rubriek vindt u daarnaast links naar overige relevante informatie, die niet ondergebracht konden worden onder de andere rubrieken. Zoals informatie over: Comorbiditeit/overlap, tegenoverdracht en hechting.

  • De rol van persoonlijkheid

    Uitgebreide theorievorming van een van de grootste denkers t.a.v. persoonlijkheid(stoornissen) o.a. over de rol van persoonlijkheid in het geheel van geestelijk welbevinden.

  • Persoonlijkheidstypen

    Persoonlijkheidstypen (anders dan DSM) met theorie en onlinetest.

  • Big Five / Vijffactorenmodel

    Vijfhoofddimensies van persoonlijkheid, inclusief links naar vereenvoudigde online-test om snel inzicht te verkrijgen. 

  • Persoonlijkheidsmodellen

    Overzicht van de veelgebruikte persoonlijkheidsmodellen met links naar achtergrondinformatie. Met onder meer: Het enneagram, Myers-Briggs Type Indicator (MBTI), Kernkwaliteiten en kernkwadranten, Teamrollenmodel van Belbin & de Roos van Leary.

  • Hechting: waar hebben we het over?

    Beknopt artikel op de website van De Jonge Psychiater over hechting, hechtingstheorie en stoornis (2013).

  • Tegenoverdracht

    Artikel over onderzoek naar verbanden tussen de persoonlijkheid patiënt en reactie van behandelaar. Resultaat is gepubliceerd in The American Journal of Psychiatry (2014).

  • Tegenoverdracht en persoonlijkheidspathologie

    Artikel gepubliceerd in The American Journal of Psychiatry (2005).

  • Comorbiditeit bij BPS

    Overzichtsartikel over comorbiditeiten bij BPS, afkomstig van Psychiatric Times (2013).

  • BPS of bipolaire stoornis?

    Uiteenzetting van verschillen en implicaties voor de klinische praktijk (2014).

Congressen

  • Curriculum Persoonlijkheidsstoornissen

    Dit curriculum (> 16 jaar; > 90 congressen) biedt nascholingsprogramma’s van specifieke thema’s binnen het deelgebied persoonlijkheidsstoornissen en aanverwante stoornissen. 

  • Nascholingsagenda

    Agenda op de website van het Kenniscentrum PS met aankomende cursussen, symposia en congressen, in binnen- en buitenland.